Afgelopen zaterdag had ik het genoegen om een van mijn favoriete schrijvers te ontmoeten: Willem van Toorn. Hij was gast in het Poëziecentrum Nederland in Nijmegen en werd geïnterviewd door Wim van Til en las voor. Zijn werk kenmerkt zich door de wezenlijkheid van de dingen en de manier waarop hij daar naar kijkt. Behalve poëzie schreef hij romans en verhalen, een paar jeugdboeken en verschillende boeken over het landschap. Het rivierenlandschap, maar ook het landschap van de stad. Omdat ik niet te opdringerig wilde zijn heb ik maar één roman en één poëziebundel meegenomen om te laten signeren. Achteraf stom natuurlijk.

Een belangrijke rol in zijn werk speelt de rivier. De rivier die alsmaar stroomt en nooit stopt, in tegenstelling tot ons mens zijn. We hebben hier ook over gesproken. Het is ook voor mij een terugkerend thema. In mijn roman de Meikevers speelt die rivier voortdurend mee op de achtergrond. En daarom was het dat ik Willem van Toorns roman de Rivier had meegenomen. Zijn naam prijkt nu voorin het boek.

Enkele verzetslieden hebben in het laatste deel van de oorlog mensen naar bevrijd gebied overgezet. Onderduikers, vluchtelingen en geallieerde piloten werden met roeiboten naar de overkant van de Waal gebracht. Op de terugweg namen ze wapens, medicijnen en informatie mee. Die Waaloversteek was niet zonder gevaar. Aan de Waal is een beeld geplaatst van "De Roeier". Een oudoom van mijn vader Leendert Papo was één van die verzetsmensen. Het beeld dat op hem is gebaseerd, staat op de plek waar zijn huis zich bevond in Zennewijnen. Het gedenkteken is een gemaakt door de kunstenaar Willem den Ouden. De mannenfiguur heeft in zijn linkerhand twee roeispanen. Zijn rechtervuist is gebald. Het oorspronkelijke beeld was gemaakt van polyester en betonijzer; later is het opnieuw vervaardigd in brons.

Op de sokkel van het beeld is een plaquette aangebracht met een tekst van Willem van Toorn:

Toen lag de vrijheid aan de overkant
voor wie de moed hadden over te steken
Van hen staat een nu hier - waarschuwend teken
voor wie ze aantast in dit vrije land:
de geest van vrijheid, de vrijheid van spreken.

Ik mocht deze tekst gebruiken als gedicht voor de rubriek van deze week.

Mas Papo